De boeken in deze lijst delen we op in twee grove categorieën. Enerzijds de "algemene" leeslijst, waarin je boeken vindt die je meer leren en aan het denken zetten over racisme, je eigen culturele identiteit en kleur, verschillende vormen van racisme, de historie ervan vanuit verschillende perspectieven. Anderzijds is er meer de therapie/therapeut-gerichte lijst, met boeken over racisme en mentale gezondheid, transcultureel werken, een meer inclusieve therapeut worden. Ook vind je hier wat tips voor andere perspectieven op psychologie, zoals vanuit de yoga-traditie.

Hierbij wel een kleine kanttekening: we vinden dat basiskennis over cultuur, identiteit en racisme belangrijk zijn voor het goed kunnen begrijpen en plaatsen van de meer therapeutische kennis en vaardigheden hierin. Zie de lijsten dus zeker als aanvullend op elkaar!

Algemeen naslagwerk

• Gloria Wekker - Witte Onschuld
• Anousha Nzume - Hallo Witte Mensen
• Sunny Bergman - Wit is ook een Kleur
• Anton de Kom - Wij Slaven van Suriname
• Ibram X. Kendi - How to be an Antiracist (ook NLs beschikbaar)
• Ta-Nehisi Coates - Between the World and Me (ook NLs beschikbaar)

Naslagwerk voor therapeuten

• Dr. Rheeda Walker (2020) - The Unapologetic Guide to Black Mental Health
• Sheila Wise Rowe (2020) - Healing Racial Trauma, The Road to Resilience
• Monnica Williams (2020) - Managing Microaggressions: Addressing Everyday Racism in Therapeutic Settings
• Jessurun & Warring - Verschillen omarmen. Transcultureel systemisch werken.
• Rhmaty (2011) - Traumaverwerking met vluchtelingen. Een transculturele systeembenadering
• Tjin A Djie & Zwaan - Beschermjassen, transculturele hulp aan families 
• Swami Ajaya - Yoga Psychology

Nederlandstalige bronnen

• De publicaties op de website van het CTTO bieden veel nuttige, informatieve en praktische kennis in het transcultureel leren handelen en denken. Een paar voorbeelden:
• Genogrammen en etniciteit
• Kan wit ook een beetje zwart zijn? Een pleidooi voor een kleurrijkere hulpverlening. 
• Er was eens een vrouw met zielenpijn - De interculturele ontmoeting met ouderen in de GGZ.

Praten over ras, etniciteit en racisme in de behandelkamer

• Cardemil & Battle, 2003: "Guess Who's Coming to Therapy? Getting Comfortable With Conversations About Race and Ethnicity in Psychotherapy
  
  Dit artikel geeft achtergrondinformatie over de begrippen ras en etniciteit en concrete tools en tips voor therapeuten om hier op sensitieve wijze over in gesprek te gaan met cliënten van kleur. Dit doen ze aan de hand van verschillende thema's die belangrijk zijn in deze gesprekken, zoals bewust zijn van stereotypering, hoe verschillen in etniciteit tussen cliënt en therapeut het gesprek kunnen beïnvloeden, en het belang van het (h)erkennen van privilege en machtsverhoudingen. 

• Mallot & Schaefle, 2014: "Addressing Clients' Experiences of Racism: A Model for Clinical Practice. 
  
  In dit artikel geven de auteurs een theoretisch framework wat professionals houvast kan bieden in het adresseren van ervaringen van racisme en discriminatie van cliënten en de gevolgen die zij hiervan ervaren. Ze gaan in op transculturele competenties, therapeutisch raamwerk, vaardigheden in het praten over racisme en doen suggesties voor passende interventies. 

Uitdagingen en valkuilen 

Social media is in je ally-ontwikkeling een goede vriend. Check bijvoorbeeld de accounts van:

@inclusivetherapists
@dr.rheedawalker
@withuiswerk
@decolonizingtherapy
@blackmentalwellness
@asiansformentalhealth
@ethelsclub
@thisisyolandarenteria

Documentaires en Fims

under construction

Websites

under construction


 

Cursussen, opleidingen en workshops

De opties voor na- en bijscholingsopties voor therapeuten/professionals in de GGZ zijn nog beperkt, maar de opties die er zijn bieden mooie mogelijkheden. Kijk bijvoorbeeld bij:

• Het Centrum voor Transculturele Trainingen en Onderwijs: Het CTTO biedt transcultureel systemische opleiding (systeemtherapeut, systeemtherapeutisch werker en systemische supervisor). Ook bieden zij InCompany trainingen aan. 

• De NTVP (Nederlandse Vereniging voor Psychotrauma) heeft onlangs een mooie webinar georganiseerd over "Systemisch racisme, trauma en de GGZ: Hoe zit dat bij jou?" die tegen een zeer bescheiden betaling te bekijken valt. 

Supervisie 

Supervisie biedt eveneens mooie mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen en uit te dagen op gebied van transcultureel werken en het leren omgaan met thema's als racisme. Zoek een supervisor die een andere achtergrond heeft dan jij, waar je juist die ongemakkelijke gesprekken mee kunt oefenen, iemand die kennis heeft die jij niet van nature bezit.